نگاهی به محوطه تاریخی طاق طویله

شهری کهن در دل سر زمین افسانه ها (نگاهی به محوطه تاریخی طاق طویله)

ایذه را می توان گلوگاه ارتباطی استان خوزستان و فلات مرکزی ایران دانست. گلوگاهی تاریخی که باعث شده است همواره و در طول تاریخ مورد توجه اقوام مختلف قرار بگیرد. این شهر از دوران ایلامی ها تا امروز همواره شاهد سکونت جوامع انسانی بوده و بالطبع این سکونت درازمدت سبب ایجاد تعداد زیادی آثار و ابنیه در دور ههای مختلف تاریخی شده که امروزه تعداد زیادی از آ نها باقی مانده است. یکی از جالب ترین و زیباترین آثار معماری به جای مانده در ایذه که قدمتی بالغ بر هفت قرن دارد، محوطه باستانی طاق طویله  کاروانسرای ( هتل های امروزی) تاریخی است که در بلوار زا گرس این شهر قرار دارد و برای پیدا کردن آن  وقتی در شهر هستی نیازی به رفتن به سایت های مانند سایت های گردشگری و رزرو هتل  کافی است در هر کجای شهر که هستید از اهالی سراغ محوطه طاق طویله را بگیرید.

یک قلعه و کاروانسرای تاریخی

محوطه طاق طویله در حقیقت بقایای یک قلعه و کاروانسرای تاریخی است که با استفاده از مصالحی مانند لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده است. احتمالا ورودی اصلی بنا از سمت شرق بوده و امروزه در این ورودی دو راه پله به چشم می خورد که منتهی به فضای بالای دروازه می شود. فضایی که امروزه اثری از آن باقی نمانده و تنها گواه دو طبقه بودن بنا همین راه پله های موجود در این دروازه است. در پشت ورودی این دروازه به سمت حیاط داخلی میدانگاهی وجود دارد که کاروانیان و تازه واردین ابتدا به این قسمت وارد شده و سپس از طریق آن به حیاط اصلی کارونسرا هدایت می شدند.





حیاط اصلی و مرکزی بنا شامل فضای بسیار وسیعی است. در آن سوی حیاط و در ضلع غربی، به قرینه دروازه اصلی و شرقی بنا، ورودی مشابهی دیده می شود که یکی از اتاق های آن هنوز سالم مانده است و در آن ورودی هم مانند ورودی شرقی آثار راه پله ای دیده می شود که ما را به فضای بالا راهنمایی کرده و جالب است که
راه پله های موجود در این مجموعه به صورت مدور و مشابه راه پله هایی است که در مناره ها و برج های بلند استفاده می شود. در مورد مدور بودن این مدل از راه پله ها نظرات مختلفی وجود دارد که کم شدن فضای اشغال شده و مسایل دفاعی از مهم ترین آ نها هستند زیرا در صورت وقوع نبرد ا گر سربازان در این راه پله ها سنگر می گرفتند به راحتی و با تعدادی ناچیز توانائی مقابله با تعداد زیادی از دشمنان را داشتند و علاوه بر اینکه دشمن نمی توانست با اسب وارد این پله ها شود، امکان استفاده از برتری نفرات خود را نیز نداشته و از آن گذشته مدافعان در سطح بالاتری نسبت به مهاجمان قرار می گرفتند.



میدانگاهی ورودی غربی بزرگتر از دروازه شرقی است و دور تا دور آن اتاق های کوچکی دیده می شود. در ضلع شرقی بنا و بیرون از دروازه، آثار پی و دیواره های ساختما نهایی سنگی وجود دارد و با توجه به این که این محل کامل حفاری نشده، راجع به پلان آن نمی توان اظهار نظر کرد اما پلان مجموعه فعلی شباهت زیادی به کاروانسرا دارد. در گوشه های دیوارهای خارجی، زائده های معماری شبیه به برج دیده می شود. در فضای میانی مجموعه حیاط مرکزی بزرگی تعبیه شده بود.
بر اساس نوشته های موجود در منابع تاریخی قلعه طاق طویله از بناهای دوره اسلامی و متعلق به دوره اتابکان لر و حدود سده هفتم هجری و دوره ایلخانی است و نیز آمده است که ابن بطوطه، جهانگرد مراکشی سه شب در این قلعه که کاربرد کاروانسرا داشته، اقامت کرده است و این مسئله در سفرنامه وی نیز ذکر شده است. هم ا کنون این قلعه در منطقه مسکونی و تجاری شهر ایذه قرار دارد که دیدن آن را برای مسافرین و گردشگران بسیار آسان کرده است.


حریم این قلعه نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ متر است و تا کنون در حفاری های انجام شده، چهار گوشه بنا با دیوارها و ۳ اتاق سالم از قلعه به دست آمده است.